The Cleaners [Documentary]

Το παρόν άρθρο προτείνει να δούμε και σκεφτούμε (food 4 thought) το ντοκυμαντέρ The Cleaners, Γερμανικής παραγωγής και δημιουργίας Hans Block Moritz & Riesewieck είναι μια χωρίς σωσίβιο βουτιά στην αστυνομευόμενη κοινωνική δικτύωση.

Λόγω της περιόδου διακοπών έχουμε ένα λόγο παραπάνω να αφιερώσουμε χρόνο σε θέματα που διαφορετικά -στους καθημερινούς ταχύτατους ρυθμούς μας- δεν θα μπορούσαμε να επιστήσουμε τη προσοχή μας.

Το Τhe Cleaners αναφέρει ότι σύμφωνα με τις επίσημες μετρήσεις, κάθε λεπτό της ημέρας ανεβαίνουν στο διαδίκτυο 2,5 εκατομμύρια posts στο Facebook, 450.000 μηνύματα στο Twitter, και κάπου 500 ώρες βιντεοϋλικού στο YouTube. Δοθέντων των αριθμών αυτών, θα έλεγε κανείς πως διανύουμε την πιο δημοκρατική σε διάδοση πληροφοριών και ελευθερίας λόγου εποχή στην ιστορία της ανθρωπότητας. Σωστά;

Λάθος, απαντά το ντοκιμαντέρ των Γερμανών Χανς Μπλοκ και Μόριτζ Ρίζεβικ, The Cleaners, εισάγοντάς μας στα μισοφωτισμένα γραφεία των «Καθαριστών». Στον μικρόκοσμο μιας χούφτας ανθρώπων που ρυθμίζουν τον μακρόκοσμο όσων βασίζουν την ενημέρωση και την επικοινωνία τους στο διαδίκτυο –δηλαδή το συντριπτικά μεγαλύτερο μέρος του πλανητικού πληθυσμού

Οι άνθρωποι αυτοί, ανειδίκευτοι και κακοπληρωμένοι υπάλληλοι μιας φιλιπινέζικης εταιρείας όπου πλατφόρμες-μεγαθήρια έχουν αναθέσει τον «συντονισμό» του περιεχομένου τους, είναι εκείνοι που αποφασίζουν τί θα δούμε και τί θα διαβάσουμε στις οθόνες μας. «Τροχονόμοι» του ίντερνετ των οποίων η καθημερινότητα εξαντλείται ανάμεσα σε δυο πλήκτρα –«αγνόηση» και «διαγραφή». Αγνοούν ο, τι κρίνουν αποδεκτό, διαγράφουν ο, τι θεωρούν βλαβερό. Εικόνες παιδικής πορνογραφίας ή ακραίας βίας εξυπακούεται πως δεν περνούν. Δεν περνά όμως ούτε το σκίτσο ενός γυμνού Τραμπ με μικροσκοπικό μόριο ζωγραφισμένο στα απόκρυφά του, την ίδια στιγμή που το post μιας ρητορικής μίσους ενάντια στην ταλαίπωρη φυλή Ροϊνγκια στο Μιανμάρ ανεβαίνει ως έχει.

Ποια, λοιπόν, είναι τα κριτήρια τούτης της μικρής ομάδας λογοκριτών σύμφωνα με το The Cleaners;

Εκ πρώτης όψεως, συνίστανται στον καθορισμένο από την εθνική, πολιτική και θρησκευτική ταυτότητα ψυχισμό τους, τον άκρως ευάλωτο σε περαιτέρω διαταραχές από την αδιάλειπτη έκθεση σε πάσης κτηνωδίας εικόνες (που φθάνουν τις 25.000 ημερησίως –αυτός είναι ο στόχος που εταιρικά τίθεται), όπως θα διαπιστώσουμε και στο τελευταίο, σπαραχτικό 20λεπτο του φιλμ The Cleaners.

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, εκπορεύονται από την προσδιορισμένη από οικονομικά συμφέροντα εταιρική γενική γραμμή. Προκειμένου να αυξήσουν την κυριαρχία και τα κέρδη τους, και με μόνιμο πρόσχημα τη διεύρυνση της «κοινωνίας της μοιρασιάς», οι πλατφόρμες δε θα διστάσουν να προχωρήσουν στις πιο απάνθρωπες συμφωνίες με κράτη και να ρυθμίσουν το περιεχόμενό τους κατά πως βολεύει τον πελάτη-κυβερνήτη. Συνεπώς η ευθύνη είναι εταιρική –και μόνον.

Οι Μπλοκ και Ρίζεβικ, βέβαιοι πως κανείς, μηδέ των συνταγματολόγων εξαιρουμένων, δεν μπορεί με επάρκεια να ορίσει τι σημαίνει ελευθερία του λόγου και ποια ακριβώς είναι τα όριά της στο πλαίσιο της σημερινής παγκοσμιοποιημένης και ακαριαίας επικοινωνίας, αντιπαραβάλλουν θέσεις από ετερόκλητα talking heads και συντηρούν μια «κουβέντα» ανάμεσα στον λόγο και τον αντίλογο. Γνωρίζουν, εν τούτοις, και γίνεται όλο και σαφέστερο στην ταινία τους, πως το κολοσσιαίο νομικό πρόσωπο, το οποίο διψά για επέκταση πάση θυσία με τον ίδιο τρόπο που τα μέλη ενός πρωτοκοσμικού υπουργικού συμβουλίου με μετοχές στις οπλοβιομηχανίες λαχταρούν εισβολή σε ένα τριτοκοσμικό κράτος, δεν πρόκειται να το αγγίξει κανενός ειδήμονα γνώμη και κανενός υπαλλήλου ομολογία. Εμείς, ας ελπίσουμε στη δημιουργία περισσότερων τέτοιων ντοκιμαντέρ, αποκαλυπτικών και αφυπνιστικών, ώστε να μπορούμε κάποια στιγμή να λέμε πως τουλάχιστον θορυβήθηκε.